Η κοσμηματοτεχνία είναι πιθανότατα η αρχαιότερη τέχνη στον κόσμο και ασκείται αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Πολύ πριν οι άνθρωποι κατασκευάσουν και διακοσμήσουν κεραμικά αγγεία, δημιουργήσουν και διακοσμήσουν υφάσματα, ένιωσαν την ανάγκη να κοσμήσουν το σώμα τους και έτσι να δημιουργήσουν κόσμημα. Η χρήση του κοσμήματος έχει ένα σταθερό χαρακτηριστικό, την ύπαρξη της ανθρωπότητας από αρχαιοτάτων χρόνων.
Το κόσμημα είναι η ταυτότητα κάθε λαού, η οποία αναπτύχθηκε παράλληλα με τις υπόλοιπες εικαστικές τέχνες, όπως ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική. Το κόσμημα είναι γλυπτό, ολόγλυφο, καθώς και σύμβολο. Αυτό είναι το παραδοσιακό μας Ελληνικό κόσμημα, το τόσο σημαντικό και γνωστό παγκοσμίως και που βρίσκεται στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου.
– Ο πολιτισμός των Σουμέριων (2.500 π.Χ.) νότια της Μεσοποταμίας
– Η άλλη μεγάλη συλλογή από κοσμήματα της 3ης χιλιετίας π.Χ. ανακαλύφθηκε στην περιοχή της αρχαίας Τροίας στο βόρειο τμήμα της Τουρκίας.
– Αιγυπτιακό κόσμημα. Η τέχνη της κοσμηματοποιίας κατά τους χρόνους αυτούς ήταν στο αποκορύφωμα και τα κοσμήματα που βρέθηκαν στο βασιλικό αυτό τάφο ήταν τα πιο θεαματικά που διασώθηκαν από την χρονική περίοδο 3100 έως 343 π.Χ.
– Ο Μινωικός πολιτισμός αναπτύχθηκε στην Κρήτη από το 3000 π.Χ. μέχρι το 1400 π.Χ.
– Κατά την αρχαϊκή περίοδο 600- 475 π.Χ. ενώ η μεταλλοτεχνία παρουσιάζει μεγάλη εξέλιξη και άνθηση.
– Γεωμετρική εποχή. Τα κοσμήματα είναι σπάνια την περίοδο αυτή και κατά κανόνα προέρχονται από ταφές. Οι συνηθέστεροι τύποι χάλκινων κοσμημάτων είναι ο περόνες και οι πόρπες, που χρησίμευαν κυρίως για να συγκρατούν τους ώμους τον πέπλο, ένα είδος ενδύματος που φαίνεται ότι άρχισε να χρησιμοποιείται κατά την διάρκεια του 11ου αι. π.Χ.
Ελληνιστική περίοδος, η καινούργια εποχή που ανατέλλει δεν είναι μόνο η πληθώρα που εκπλήσσει αλλά και η δημιουργία νέων τύπων κοσμημάτων , καθώς και διακοσμητικών θεμάτων. Καθιερώνεται τώρα η πολυχρωμία που επιτυγχάνεται με την χρήση ημιπολύτιμων και μερικές φορές πολύτιμων λίθων όπως ο αμέθυστος, ο γρανάτης.
Τα ευρήματα των βασιλικών Μακεδονικών κοσμημάτων από τους τάφους της Βεργίνας , αποκάλυψαν το υψηλότερο επίπεδο γνώσης της τεχνικής των χρυσοχόων.Ιδιαίτερα έμφαση δίνουν και στα κράματα που απομιμούνται το χρυσό, όπως ο περίφημος κρατήρας του Δερβενίου , όπου το έντονο κίτρινο χρώμα προέρχεται από την μεγάλη περιεκτικότητα του κράματος του χαλκού σε κασσίτερο.
Από τα αρχαία κείμενα πληροφορούμαστε ότι κατά τους κλασσικούς χρόνους χρυσοφόρες περιοχές ήταν η Θάσος, η Σίφνος και η Κύπρος.
– Τα βυζαντινά κοσμήματα του 400 -500 μ. Χ παρέμειναν καθαρά διακοσμητικού χαρακτήρα και με ολοένα αυξανόμενη μορφολογική λιτότητα. Η τεχνική του σμάλτου φτάνει στο αποκορύφωμα της και διαδίδεται σε όλη την Ευρώπη, όπου μία από τις τεχνικές παίρνει και το όνομα «κυψελωτό» βυζαντινό σμάλτο. Άριστοι Βυζαντινοί τεχνίτες διαδίδουν τις τεχνοτροπίες στα μοναστήρια όλης της Ευρώπης.
– Τον 16ον αιώνα (Αναγέννηση) δημιουργήθηκαν εργαστήρια αργυροχρυσοχοΐα, όπως διαπιστώνουμε από ζωγραφικά έργα του SandroBotticelli, AlessandroAraldi, PietrodiCosimo, και άλλους σημαντικούς ζωγράφους της εποχής. Επίσης υπάρχου εκθέματα σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές χρυσά κοσμήματα από την κεντρική Ευρώπη με πολύτιμους λίθους και σμάλτο. Σημαντικά κοσμήματα της ίδιας περιόδου βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη.
– 18ος αιώνας Rococoκοσμήματα (χρυσά περιδέραια, καρφίτσες) με χρωματιστές πολύτιμες πέτρες και σμάλτα υιοθετήθηκαν προκειμένου να δώσουν ζωή στα ασύμμετρα κοσμήματα, εμπνευσμένα από την φύση (λουλούδια).
– Το νέο κίνημα ArtNouveau 1895-1918 περί τα τέλη του 19ου αιώνα σάρωσε την Ευρώπη κάνοντας επανάσταση στην Αρχιτεκτονική, στο κόσμημα και στις διακοσμητικές τέχνες. Εντυπωσιακό και επιβλητικό κόσμημα όλων των εποχών εμπνευσμένο από το φυτικό και ζωικό βασίλειο, πλούσιες επιφάνειες με σμάλτα, πολύτιμες και ημιπολύτιμες πέτρες.
– Κόσμημα του 20ου αιώνα. Η Σχολή Bauhaus διακρίθηκε μαζί με το Κυβισμό και τους γνωστούς καλλιτέχνες όπως Picassoκαι Braque. Εμφανίζεται το γεωμετρικό κόσμημα και διαδίδεται σε όλη την Ευρώπη. Ο τάφος του Tutankhamenανοίγει το 1922, και ο θησαυρός από κοσμήματα επηρεάζει την κοσμηματοποιία, ως προς τον σχεδιασμό, τα υλικά, άλλα και τις τεχνοτροπίες. Πολλοί καλλιτέχνες συνέχισαν να επικεντρώνονται στην γεωμετρική φόρμα, η οποία έγινε πολύ πιο περίτεχνη στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Το 1939 το ολοκαύτωμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου διέκοψε την εξέλιξη τις παραγωγής κοσμημάτων μέχρι τα μέσα του 1940. Από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο διαπιστώνουμε ότι τα κοσμήματα προέρχονται από δύο διακριτές πηγές : 1) από τους μεγάλους οίκους που παράγουν το «εμπορικό κόσμημα», που σχεδιάζουν και κατασκευάζουν με πολύτιμα υλικά και 2) από τα μικρά εργαστήρια με τους καλλιτέχνες κοσμηματοποιούς, όπου δημιούργησαν τις πιο εντυπωσιακές δημιουργικές κατασκευές κοσμημάτων του αιώνα.
– ArtDeco 1919-1930. OΠρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος είχε σημαντική επίδραση κοινωνικά, οικονομικά, επηρέασε τις τέχνες, τους καλλιτέχνες και το εμπορικό κόσμημα. Δημιουργείται συνέχεια η περίοδος ArtDeco, έτσι όλες οι χώρες της Ευρώπης υιοθετούν την γεωμετρική φόρμα γενικώς στις Καλές Τέχνες, όπως και στον σχεδιασμό κοσμήματος (Μ. Βρετανία, Ιταλία, Γερμανία, Ελβετία, Σκανδιναβία). Κέντρο πολιτιστικό ήταν η Γαλλία.
– Οι δεκαετίες 1940 και 1950 το κόσμημα της εποχής του Μεσοπολέμου είχε πολύ πλούσιο θεματολογία και χρησιμοποίησε απροσδόκητα υλικά. Αντίθετα, τα κοσμήματα των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων έχουν να επιδείξουν χλιδή και λάμψη σαν αυτές του 18ου αιώνα και να επιδιώκουν την καινοτομία. Δόθηκε και μεγάλη σημασία στο ταίριασμα των κοσμημάτων με τα ρούχα της μόδας.
– Δεκαετία του 1960, μετά από την σχετικά συντηρητική και συναισθηματική δεκαετία του 1950 η μόδα του ενδύματος συνέβαλλε σε ένα περισσότερο νεανικό ύφος και οι χρυσοχόοι αντικατέστησαν τα διαμάντια με λιγότερο ακριβούς ορυκτούς λίθους και υιοθέτησαν την απομίμηση μαργαριταριών. Τα κοσμήματα της δεκαετίας του 1960 εξέφρασαν μία πιο διασκεδαστική άποψη σχετικά με τα σύγχρονα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα.
– Η αρχή της δεκαετίας του 1970 χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ενός κοινού χιλιάδων γυναικών που δέχτηκε με ενθουσιασμό την πιθανότητα να φορέσουν κοσμήματα από υλικά όχι απαραίτητα πολύτιμα και έτσι δημιουργείται η μοντέρνα έκφραση κοσμήματος.
– Στην δεκαετία του 1980 στην σκηνή του κοσμήματος, επικράτησαν χαρακτηριστικά του σχεδίου της προηγούμενης δεκαετίας. Μετά από τη μακροχρόνια κυριαρχία των γεωμετρικών σχημάτων, η έμφαση μετατοπίστηκε στις οργανικές αισθησιακές μορφές.
– Κατά την δεκαετία του 1990 από την σύγχρονη κοσμηματοτεχνία έχουν γίνει αποδεκτά καλλιτεχνικά κινήματα όπως ο μινιμαλισμός, η περιβαλλοντική τέχνη και οι πρόσφατες γλυπτικές τάσεις, έχουν ενεργό συμμετοχή.
– Το σύγχρονο κόσμημα που συνεχίζει την πορεία του στον χρόνο. Χρησιμοποιούνται υλικά πολύτιμα και ημιπολύτιμα. Η τεχνολογία έχει μεγάλη συμμετοχή στην κοσμηματοποιία. Το κόσμημα είναι έκφραση προσωπική και πολιτιστική. Το κόσμημα είναι αντικείμενο που απευθύνεται στο νου και στο συναίσθημα του ατόμου. Δεν περιορίζεται στο να αποτελεί μόνον αντικείμενο στολισμού, αλλά και μέσον έκφρασης προσωπική, διοχέτευσης της δημιουργικότητας του δημιουργού, περαιτέρω ανάπτυξη της φαντασίας του, μέσον έκφρασης και κοινοποίησης μηνυμάτων με προσωπικούς προβληματισμούς, αλλά και με κοινωνικοπολιτικά ζητήματα.
– Μεγάλοι οίκοι κοσμηματοποιίας παγκοσμίως γνωστοί εμπνέονται από το αρχαίο και παραδοσιακό Ελληνικό κόσμημα. Οι ελληνικές δημιουργίες έγιναν γνωστές και αγαπητές στο διεθνές κοινό. Κοσμήματα των οίκων Ηλία Λαλαούνη, Ζολώτα, Τάκη, Follifollie, διατηρούν καταστήματα σε πολλές χώρες και πόλεις του εξωτερικού, διατηρώντας τα εργαστήρια τους στην χώρα μας και με αυτό τον τρόπο συντελούν στο να διαδοθεί και γίνει δημοφιλές το ελληνικό δημιουργικό πνεύμα. Τα εργαστήρια αυτά καλύπτονται και ζητούν συνεχώς έλληνες απόφοιτους από τις σχολές Αργυροχρυσοχοΐας μας.
Ως εκ τούτου :
« Η ιστορία της ελληνικής τέχνης είναι γνωστή παγκοσμίως»
«Η ιστορία της τέχνης σου είναι η ιστορία της ζωής σου».
Εκ των προαναφερθέντων διαπιστώνουμε ότι :
vΥπάρχει υποδομή εργαστηριακή. Πλήρης εργαστηριακός εξοπλισμός, ο οποίος έχει δημιουργηθεί από το 1999 σε σχολική μονάδα Δημόσιου Τεχνικού Σχολείου του Κορυδαλλού (Τ.Ε.Ε.) και υπάρχει έως σήμερα στην ΕΠΑ.Σ Κορυδαλλού. Έτσι, η εκπαίδευση στην αργυροχρυσοχοΐα λειτουργεί μέχρι σήμερα επαρκώς και αποτελεσματικά. Δεν δημιουργούνται και δεν απαιτούνται δαπάνες για την μελλοντική συνέχιση της εκπαίδευσης στην ειδικότητα αυτή.
vΥπάρχει Βιβλιογραφία (Ιστορία της Τέχνης, Σχέδιο Κοσμηματοποιίας, Σχέδιο Αργυροχρυσοχοΐας κλπ.
vΥπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από μαθητές. Στόχος της εκπαίδευσης είναι η συνέχεια της παράδοσης του κοσμήματος, αλλά επίσης επαγγελματικής ενασχόλησης.
vΥπάρχουν σχολές με την ειδικότητα της Αργυροχρυσοχοΐας σε όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, όπου διδάσκονται οι αρχαίες ελληνικές τεχνοτροπίες. Αυτό επιθυμούμαι και για το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα.
vΕπιθυμούμαι η ειδικότητα της Αργυροχρυσοχοΐας να ενταχθεί στο καινούργιο Τεχνικό Λύκειο, στα καινούργια ΣΕΚ και στα νέα ΙΕΚ με ανάλογα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, στα οποία μπορούμε να συμμετέχουμε στην συγκρότησή τους.
Έφη Ρούσσου Κορυδαλλός 18/10/201
ΠΕ.08
Ειδικότητα Γλυπτική και Κόσμημα
Τηλ : 210 9631683/ 6936 55 60 28
Email : eroussou_16677@yahoo.com
